© Wikimedia Commons.
Henryk Fitzroy urodził się 15 czerwca 1519 roku. Jego ojcem był król Henryk VIII, a matką Elżbieta Blount, dwórka żony króla, Katarzyny Aragońskiej. Mimo że Henryk Fitzroy był nieślubnym królewskim dzieckiem, w krótkim czasie zdobył uprzywilejowaną pozycję na dworze, która dała mu perspektywy na objęcie tronu Anglii po śmierci ojca.
Kariera i zaszczytne stanowiska
Wkrótce po narodzinach Henryk został ochrzczony przez kardynała Tomasza Wolseya. Królowa Katarzyna Aragońska oraz cały dwór zaakceptowali istnienie nieślubnego królewskiego syna, tym bardziej że sam król podjął stosowne kroki w celu ugruntowania jego pozycji jako swego spadkobiercy. Jednym z pierwszych działań było umieszczenie Henryka w królewskim żłobku. Dla Henryka VIII syn był żywym dowodem na to, że on sam jest zdolny do spłodzenia męskiego potomka. Fitzroy bardzo przypominał ojca – zdrowy, rezolutny i pełen wigoru. Był żywym przejawem królewskiej męskości i witalności. Z tego też powodu król dołożył wszelkich starań, aby wzmocnić pozycję syna na dworze.
Na podstawie zachowanych do dziś źródeł trudno odgadnąć, jakie plany snuł Henryk VIII wobec syna. Fitzroyowi sprzyjała jednakże rodzinna sytuacja ojca. Księżniczka Maria, jedyna córka króla, nie doczekała się jeszcze rodzeństwa, naturalnie więc jego pozycja stawała się coraz ważniejsza. Wkrótce też została dodatkowo wzmocniona przez szereg przywilejów, którymi obdarzono go niezwykle szczodrze.
W wieku sześciu lat, 7 czerwca 1525 roku, Henrykowi nadano osobiste szlachectwo z tytułem sir, które wiązało się z otrzymaniem jednego z najważniejszych angielskich odznaczeń – Orderu Podwiązki (Henryk mógł dodać do swojego nazwiska inicjały K. G., które oznaczały: Knight of the Garter). Zaledwie kilka dni później otrzymał tytuł hrabiego Richmond i Somerset (Duke of Richmond and Somerset). 16 lipca Henryk zastąpił swojego dorosłego wówczas kuzyna – Tomasza Howarda, księcia Norfolk, na stanowisku Lorda Wielkiego Admirała. Kariera Fitzroya rozwijała się błyskawicznie. Za powyższymi tytułami i zaszczytami wkrótce przyszły kolejne. Młodzieniec otrzymał odpowiedzialne stanowisko, znane jako Lord Warden of the Marches, które było związane z zapewnieniem bezpieczeństwa na granicy pomiędzy Anglią a Szkocją. Wkrótce przyznano mu też inną zaszczytną pozycję – przewodniczącego Rady Północy, ciała powołanego do życia przez króla Edwarda IV w celu wzmocnienia kontroli i ekonomicznego rozwoju północnej części kraju. Powierzone stanowiska Henryk musiał objąć niezwłocznie, nie zważając więc na młody wiek syna królewskiego (nie miał ukończonych 10 lat), wysłano go do Sheriff Hutton Castle w Yorkshire.
Wzmocnienie pozycji Henryka na dworze nie uszło uwagi dostojników królewskich. W marcu 1527 roku kardynał Wolsey zasugerował Henryka jako potencjalnego męża dla infantki portugalskiej Marii, siostrzenicy cesarza Karola V. Rozważano także jego kandydaturę jako męża włoskiej szlachcianki i dziedziczki Katarzyny Medycejskiej, królowej Francji.
Niebawem też w otoczeniu króla zaczęto szeptać o innych możliwościach objęcia przez Fitzroya tronu po śmierci ojca.
Na dworze Henryka VIII
W wieku dziesięciu lat Henryk powrócił na dwór królewski, aby rozpocząć działalność w angielskim parlamencie jako peer of the realm (termin ten określał osobę o najwyższym arystokratycznym pochodzeniu). Henryk VIII przeznaczył dla swojego syna zaszczytne miejsce w królewskim pałacu, ofiarowując mu pokoje przeznaczone dla księcia Walii, kiedy w tym samym czasie jego córka z prawego łoża, Maria, zajmowała komnaty o znacznie niższym standardzie.
Pozycja Fitzroya z czasem coraz bardziej się umacniała. Na dworze zaczęły krążyć plotki, jakoby planowano jego małżeństwo z przyrodnią siostrą, Marią. Henryk VIII, chcąc wdrożyć w życie swój plan przekazania synowi tronu po swojej śmierci, uważał, że takie rozwiązanie pozwoliłoby uniknąć problemów związanych z legitymizacją jego władzy. Wkrótce jednak pomysł zarzucono, jako że doszło do anulowania małżeństwa Henryka VIII i Katarzyny Aragońskiej. W tej sytuacji pojawiła się inna możliwość. Część osób z bliskiego otoczenia króla sugerowała mu, aby poślubił matkę Henryka Fitzroya i tym samym uznał go oficjalnie za swojego legalnego syna i następcę tronu.
Plany małżeńskie Henryka VIII, snute przez jego doradców, ostatecznie nie spełniły się, a król poślubił Annę Boleyn. Mimo to pozycja Fitzroya nie uległa osłabieniu, można powiedzieć, że nawet została wzmocniona po narodzinach księżniczki Elżbiety – Henryk VIII nadal bowiem nie miał męskiego potomka zrodzonego z królowej. Fitzroy wydawał się więc naturalnym kandydatem na następcę tronu.
Jak ważna była pozycja Henryka na dworze królewskim, świadczyć może fakt, iż podczas spotkania monarchów Anglii i Francji w Calais w 1532 roku to na nim spoczęła odpowiedzialność za powitanie francuskiego króla.
© Wikimedia Commons.
Małżeństwo
Stosunki pomiędzy Henrykiem a jego macochą Anną Boleyn układały się poprawnie. Można powiedzieć, że Fitzroy darzył Annę sympatią. Przyjął podarowany mu przez nią prezent w postaci pierścienia i nosił go na placu, zamiast uczynić z niego jeden z wielu klejnotów w swojej kolekcji biżuterii.
Macocha Henryka powzięła wobec niego pewne plany. Chcąc udobruchać swojego wuja, Tomasza Howarda, i tym samym zbliżyć jego ród do dworu królewskiego, zaaranżowała małżeństwo Fitzroya z córką księcia Norfolk. Ślub odbył się zaledwie kilka tygodni po narodzinach księżniczki Elżbiety – 26 listopada 1533 roku.
Wierny wykonawca woli ojca
Niedługo po ślubie, na skutek niepewnej sytuacji na terenie północnych rubieży Anglii, pojawiła się koncepcja, zgodnie z którą Fitzroy miał objąć stanowisko zarządy w Irlandii. Przeciwnikiem tych planów okazał się jego teść. Chciał on zatrzymać Henryka jak najdłużej przy sobie i tym samym wzmocnić swoją pozycję na dworze. Podpowiedziom Howarda uległ także sam król, ostatecznie odstępując od pierwotnego planu i nie wysyłając syna w rejon prawdopodobnego konfliktu. Napięta sytuacja wewnętrzna na terenie Irlandii odprowadziła w 1534 roku do wybuchu buntu. Odpowiedzialnością za całą sytuację Tomasz Cromwell – pomysłodawca wysłania Henryka Fitzroya do Irlandii – obarczył jego teścia, Tomasza Howarda.
Nie wiemy, czy Fitzroy zdawał sobie sprawę z trudnej sytuacji na północy kraju, a tym bardziej czy zrodziły się w jego głowie pomysły, aby jej zaradzić. Faktem jest jednak, że wykonał dokładnie to, czego zażądał od niego ojciec, i jak pokazała przyszłość, nie było to ostatnie tego typu działanie.
Jako potencjalny następca tronu Henryk zastępował ojca w czasie uroczystości państwowych, np. podczas święta św. Jerzego w maju 1534 roku czy w listopadzie podczas uroczystości związanych ze św. Andrzejem.
© Wikimedia Commons.
Kolejne lata przyniosły szereg niezbyt chwalebnych wydarzeń w historii monarchii angielskiej. Wiosną 1535 roku dokonano mordu na mnichach z zakonu kartuzów za ich wierność religii katolickiej. Rok później została stracona królowa Anna Boleyn, a Henryk Fitzroy przyglądał się śmierci macochy. Co mógł wówczas myśleć i czuć? Czy wierzył w jej winę? Dwa dni wcześniej stracono także m.in. Williama Berertona, oskarżonego o romans z królową. Henryk przyglądał się obu procesom. Nie podjął żadnej próby ratowania oskarżonych. Czy to znaczy, że był przekonany o ich winie? A może tego oczekiwał od niego król? Jako posłuszny wykonawca woli ojca mógł liczyć na jego względy. Nawet plotki o potencjalnym następcy tronu, którego miała powić kolejna żona Henryka VIII, Jane Seymour, nie osłabiły jego pozycji.
Nagła śmierć
W 1534 roku Henryk VIII zamówił portret swojego jedynego syna, który miał być wyrazem jego ojcowskiej miłości. Powstał także medalion, który wedle wszelkich przekazów zawierał wizerunek właśnie Fitzroya, a Henryk VIII został sportretowany z rzeczonym medalionem na wielu obrazach.
Królewskie plany dynastyczne zostały jednak brutalnie przerwane. W lipcu 1536 roku Henryk zapadł na gruźlicę. Choroba rozwijała się błyskawicznie. Początkowo dawała objawy jedynie zwykłego przeziębienia, ale po kilkunastu dniach doprowadziła do śmierci następcy tronu. Fitzroy miał wówczas zaledwie 17 lat. Tragedia Henryka VIII nie trwa jednak długo. Rok później przyszedł na świat jego kolejny syn – przyszły Edward VI. Jednak wówczas nikt jeszcze nie mógł przewidzieć, że losy przyrodniego brata Fitzroya potoczą się podobnie jak jego własne i Edward umrze również jako nastolatek. Jedynie dwie przyrodnie siostry, Maria i Elżbieta, miały zapewnić panowanie dynastii Tudorów przez dłuższe lata.
Bibliografia:
http://www.luminarium.org/encyclopedia/fitzroy.htm
