Przez stulecia małżeństwo było czystym interesem, dzięki któremu sami zainteresowani oraz ich rodziny mieli zyskać odpowiedni status, majątek, a czasem zagwarantować sobie polityczny sojusz. Bywało jednak, że po pierwszym małżeństwie, tym zaaranżowanym, przychodził czas na związek z miłości.
Drugie małżeństwo Franciszki Grey, matki Jane Grey (tzw. dziewięciodniowej królowej) było tego doskonałym przykładem. Postać Adriana Stokesa, jej drugiego męża, obrosła bardziej lub mniej nieprawdopodobnymi opowieściami, w których przedstawiany jest on jako niewykształcony chłopak, służący na dworze Greyów (sprawował pieczę m.in. nad końmi), sterowany przez bardziej wyrafinowaną Franciszkę. Jak się okazuje, ma to niewiele wspólnego z prawdą…
Obalając mity
Stokes musiał być człowiekiem nietuzinkowym, a przede wszystkim z głową na karku i całkiem dobrze wykształconym (historycy, obstając przy tej wersji, wskazują na napisany przezeń tekst na grobie Franciszki, świadczący o klasycznej edukacji), czego dowodem była jego kariera polityczna po śmierci żony. Urodzony w 1517 roku, był jedynie dwa lata młodszy od Franciszki. Jako młody chłopak służył w angielskim wojsku stacjonującym we Francji i tam zapewne poznał Johna Greya, młodszego brata Henryka, księcia Suffolk – pierwszego męża Franciszki. Dzięki temu trafił na dwór Greyów.
Gdy 12 lutego 1554 roku z rozkazu królowej Marii została stracona córka Franciszki, lady Jane, a 23 lutego 1554 roku głowę pod topór położył książę Suffolk, jej mąż, Franciszka nie była najlepszą partią w kraju. Chęć poślubienia jej mogła stanowić ryzyko i niebezpieczeństwo popadnięcia w niełaskę u katolickiej królowej Marii. Niektórzy badacze podkreślają ten fakt, by wskazać, że Stokes musiał rzeczywiście kochać Franciszkę i związać się z nią nie tylko dla majątku i pozycji, ale także aby otoczyć ją opieką.
Małżeństwo z miłości?
Sama Franciszka również mogła mieć ku temu powody – nawet jeśli faktycznie darzyła Adriana miłością – wiedząc, że małżeństwo ze stojącym znacznie niżej w hierarchii społecznej służącym pomoże jej uspokoić królową i pokazać, że ona sama nie ma zamiaru kontynuować planów pierwszego męża w walce o tron Anglii.
Małżeństwo Franciszki Grey i Adriana Stokesa zostało zawarte w sekrecie już w marcu 1554 roku. Prawdopodobnie dopiero dwa lata później tajemnica wyszła na jaw. W zalegalizowaniu związku pomogła im macocha Franciszki, Katarzyna, księżna Suffolk (o której swego czasu krążyły plotki, jakoby miała zostać siódmą żoną Henryka VIII), która po śmierci pierwszego męża także poślubiła swojego służącego – Richarda Bertie.
Franciszka i Adrian doczekali się trójki dzieci, z których jednak każde zmarło w młodym wieku. Wbrew pogłoskom, królowa Maria nie oponowała przeciwko małżeństwu kuzynki. Tymczasem Adrian Stokes, dzięki pomocy i wstawiennictwu żony, rozpoczął polityczną karierę. Gdy w 1559 roku królowa Elżbieta I otwierała pierwsze posiedzenie parlamentu, Stokes zasiadał już w Izbie Gmin, reprezentując Leicestershire.
W tym samym roku zmarła Franciszka Grey, zostawiając cały majątek mężowi. Po jej śmierci jednak Stokes musiał zmierzyć się z kłopotami, jakie zaczęły przysparzać mu dwie młodsze córki zmarłej żony. Zarówno Maria Grey, jak i Katarzyna, idąc w ślady matki, poślubiły wybranków bez koniecznej wtedy zgody królowej. Obie trafiły do aresztu wraz z mężami.
Mimo dobrych relacji Stokesa z dworem oraz pozycji, jaką zajmował w komisjach do spraw religii i majątków kościelnych, nie udało mu się obronić pasierbic. Katarzyna zmarła w 1568 roku w więzieniu, a Marię uwolniono dopiero po śmierci jej męża.
Małżeństwo z Anne Throckmorton
W 1572 roku Adrian Stokes dostał zgodę na poślubienie owdowiałej Anne Throckmorton. Widocznie uznano, że tylko Stokes ze swoją przeszłością i doświadczeniem z małżeństwem z Franciszką może ponownie wżenić się w rodzinę oskarżaną o zdradę. Ojciec Anne został bowiem stracony w czasach Henryka VIII, a jej pierwszego męża uwięziono, bo ponoć namawiał Marię Stuart na małżeństwo z Robertem Dudleyem. Po jego śmierci Anne została z sześcioma synami i jedną córką oraz opinią, która nie gwarantowała dobrego ponownego zamążpójścia.
Stokes prawdopodobnie znał Anne od wielu lat i z jego ówczesną pozycją polityczną i majątkową był, wbrew pozorom, dobrą partią. Jak się przypuszcza, jego małżeństwo z Anne należało raczej do udanych. Stokes otoczył opieką dzieci Anne i dalej rozwijał polityczną karierę. Para zamieszkała w posiadłości w Beaumanor, gdzie Stokes został pochowany w 1585 roku, zostawiając większość majątku drugiej żonie. Z ciekawostek warto dodać, że wkrótce jego kolejna pasierbica, Elżbieta Throckmorton, również zawarła związek małżeński bez zgody królowej, ściągając na siebie jej gniew. Widać Stokes przyciągał małżeńskie mezalianse…
