Robert Dudley był piątym dzieckiem Johna Dudleya, księcia Northumberland, i jego żony Jane. Ta wielodzietna rodzina, bo licząca aż 13 dzieci, wiodła spokojne i dostatnie życie. Robert otrzymał należyte wykształcenie i mógł się poszczycić szczególnym talentem do języków obcych. Maniery dworskie przyswoił sobie podczas pobytu na dworze Henryka VIII i Edwarda VI.
Dziś Robert Dudley jest kojarzony niemal wyłącznie z królową Elżbietą I. Ich rzekomy romans miał trwać wiele lat, choć spory historyków o to, czy tych dwoje rzeczywiście połączył namiętny związek, niezmiennie trwają. Elżbieta nie była jednak jedyną kobietą w życiu Dudleya. Jego życie prywatne przeplatało się z polityczną i dworską karierą. Śmierć jego pierwszej żony, Amy, otworzyła mu drogę do poślubienia Elżbiety I. Ostatecznie nie uczynił tego, a za żonę pojął Lettice Knollys. Jak przebiegały losy jego kolejnych małżeństw i związków z kobietami? Czy były one zawierane z prawdziwej miłości, czy może z wyrachowania…?
Małżeństwo z Amy Robsart
W 1549 roku, biorąc udział w stłumieniu powstania chłopskiego pod wodzą Roberta Ketta, Robert Dudley po raz pierwszy spotkał swoją przyszłą żonę – Amy Robsart. Rok później 4 lipca zawarli związek małżeński, który – jak donoszą przekazy – miał być oparty na wzajemnej miłości. Biorąc pod uwagę większość małżeństw z czasów Tudorów, taki fakt można uznać za ewenement. Amy nie podążyła za Dudleyem na dwór królewski. Wiodła spokojne życie z dala od dworu i intryg. Z kolei Robert Dudley rzucił się w wir pracy, pnąc się błyskawicznie po szczeblach kariery. Wkrótce też pojawiły się pierwsze plotki o jego romansie z Elżbietą. Wpłynęły one niekorzystnie na już i tak zły stan zdrowia Amy, osamotnionej i opuszczonej przez męża, przebywającego częściej w Londynie niż w ich wspólnym domu. Społeczne przekonanie o królewskim romansie było tak silne, że kiedy 8 września 1560 roku Amy Dudley została znaleziona martwa, winą obarczono jej męża. Przeprowadzone dochodzenie nie wskazywało jednak na winę Dudleya. Upadek Amy ze schodów – czego konsekwencją było złamanie karku – uznany został za nieszczęśliwy wypadek. Tajemnicza śmierć żony hrabiego Leicester do dziś budzi kontrowersje.
Uważano, że Amy była „przeszkodą“ dla Roberta Dudleya na drodze do małżeństwa z Elżbietą. Pojawia się jednak pytanie, czy w sytuacji, gdy tak wiele krążyło plotek o ich romansie, Robert ryzykowałby tak bardzo, uśmiercając własną żonę? Wydaje się wątpliwe, że on sam się do niej przyczynił. Dudley mógłby za wiele stracić – zdobyte dotychczas stanowiska, reputację i pozycję na dworze. Spekulowano, że zabójstwa dokonali jego przeciwnicy, którzy liczyli, że podejrzenia padną na niewiernego męża, a tym samym w konsekwencji zostanie on odsunięty od decyzyjnych stanowisk na królewskim dworze i zakończy swoją karierę. Te wszystkie domysły zdaje się jednak rozwiewać kwestia choroby Amy. Jak się przypuszcza, żona Dudleya cierpiała na tętniaka aorty, który powodował u niej nawracające stany depresji i najróżniejsze zaburzenia umysłowe. Jej zły stan psychiczny został potwierdzony przez służbę. Wszystko wskazuje więc jeśli nie na samobójstwo, to na nieszczęśliwy wypadek. Robert Dudley był niewątpliwie zszokowany śmiercią swojej żony, jednakże możemy przypuszczać, że daleko bardziej politycznymi konsekwencjami, jakie z niej dla niego wyniknęły.
Elżbieta I
Po śmierci Amy hrabia Leicester został przez Elżbietę odsunięty od dworu, głównie z powodu krążących plotek, jakoby miał zamordować żonę. Królowa, którą podejrzewano o romans z Dudleyem, również tym samym stawała się za tę śmierć odpowiedzialna.
Historia związku tych dwojga sięga czasów ich dzieciństwa. Robert Dudley poznał przyszłą królową, gdy miała ona niespełna osiem lat. Mimo iż nigdy nie zawarli związku małżeńskiego, a Dudley był tylko jednym z wielu adoratorów królowej, to właśnie jemu skłonna była ofiarować swoje serce. W 1554 roku, na skutek wplątania się Dudleya w spisek przeciwko panującej królowej Marii, oboje znaleźli się w więzieniu w Tower. Można spekulować, że wspólny pobyt w miejscu odosobnienia, jakim była londyńska twierdza, przyczynił się do nasilenia wzajemnych uczuć pod wpływem niepewnego losu, jaki stał się udziałem ich dwojga.
W listopadzie 1558 roku Elżbieta zasiadła na tronie Anglii. Już na początku panowania, na mocy jednego z pierwszych aktów, mianowała Dudleya swoim koniuszym. Dwa lata później, po śmierci jego żony, odsunęła się od niego, jednak tylko do chwili, gdy nie ucichły plotki na temat jej rzekomego udziału w śmierci Amy. Elżbieta, mimo swojej słabości do Roberta, nie zdecydowała sie na poślubienie ukochanego. On natomiast próbował z całą stanowczością zrealizować swoje ambitne plany polityczne i matrymonialne wobec królowej. Elżbieta, mimo że lubiła przebywać w jego towarzystwie i darzyła go wielką sympatią, nigdy nie dała się do końca ponieść emocjom i uczuciom. Dzięki królowej Robert Dudley znalazł się na najwyższych stanowiskach państwowych. Pojawiały się wręcz głosy, że to nie królowa rządzi, ale w rzeczywistości to hrabia ma ogromny wpływ na jej polityczne decyzje. Dla Elżbiety Robert Dudley był doskonałą wymówką, jako potencjalny kandydat do jej ręki, kiedy odrzucała kolejne oświadczyny innych adoratorów. Wydaje się, że Elżbieta nigdy nie miała zamiaru wyjść za mąż. Zdawała sobie sprawę, że niezależnie od tego, jakiego wybrałaby kandydata, część społeczeństwa i tak byłaby niezadowolona z takiego stanu rzeczy. Poświęciła więc swoje życie krajowi i polityce. Sara Gristwood, autorka książki Elżbieta I i Robert Dudley. Prawdziwa historia Królowej Dziewicy i mężczyzny, którego kochała, analizuje ponad trzydziestoletni związek królowej i jej faworyta. Stawia m.in. tezę, że tych dwoje łączyła jakaś forma fizycznego kontaktu, jednakże nigdy nie doszło między nimi do pełnego skonsumowania związku. Jednocześnie przytacza legendę, zgodnie z którą na dworze pojawił się Arthur Dudley, domniemany syn Roberta Dudleya i królowej. Takie sytuacje w ówczesnej Anglii były na tyle częste, że nikt nie dał wiary podobnym plotkom. Faktem pozostaje jednak wielka zażyłość, jaka łączyła Elżbietę I i hrabiego Leicester, która nie zgasła nawet po zawarciu przez Dudleya małżeństwa z Lettice Knollys.
Lettice Knollys
Lettice Knollys była spokrewniona z Elżbietą I poprzez swoją babkę Marię Boleyn, siostrę Anny Boleyn. Zażyłość między nią a Robertem Dudleyem zrodziła się na dworze. Plotki o ich romansie przybrały na sile, kiedy Dudley został odtrącony przez królową i niejako w odwecie rzucił się w wir nowych uczuć. Pikanterii całej sprawie dodał fakt, że Lettice była wówczas mężatką. Po śmierci jej męża w 1576 roku podejrzewano, że mógł się do niej przyczynić Dudley. Dwa lata później para zalegalizowała swój związek, którego owocem stał się syn, Robert. Królowa boleśnie przeżyła te wydarzenia, w efekcie czego Lettice Knollys musiała opuścić dwór królewski. Po nominacji hrabiego Leicester na namiestnika Niderlandów jego nowa żona zaczęła snuć plany stworzenia swego rodzaju własnego „królewskiego“ dworu na terenie tej prowincji. Elżbieta, chcąc udaremnić jej zamiary, zakazała jej opuszczać Anglię. W tym samym czasie, kiedy Dudley przebywał w Niderlandach, pojawiły się pierwsze plotki o romansie jego żony z Christopherem Blountem, jego masztalerzem. Kiedy w 1588 roku Robert Dudley zmarł – zresztą dość nieoczekiwanie – Lettice i jej kochanka podejrzewano o zamordowanie hrabiego, choć ostatecznie nigdy nie udowodniono im winy. Hrabia Leicester najprawdopodobniej zmarł na gruźlicę. Jego żona wyszła ponownie za mąż, za Christophera Blounta. Odsunięta od życia towarzyskiego i dworu Elżbiety I, dożyła sędziwego wieku – 91 lat.
Bibliografia:
http://www.oxforddnb.com/view/article/8160
http://www.oxforddnb.com/view/article/8144
History of Queen Elizabeth, Amy Robsart and the Earl of Leicester: being a reprint of „Leycesters commonwealth“ 1641, ed. by Frank J. Burgoyne, New York, Bombay 1904
Gristwood S., Elibabeth and Leicester: power, passion, politics, New York: Viking, 2007
Gristwood S., Elżbieta I i Robert Dudley: prawdziwa historia Królowej Dziewicy i mężczyzny którego kochała, Kraków: Wydawnictwo Astra, 2014.
http://historyczka.blogspot.fr/2010/07/tajemniczy-przypadek-amy-dudley.html
http://www.elizabethfiles.com/did-robert-dudley-murder-amy-robsart/3611/
http://historyczka.blogspot.fr/2011/02/lettice-knollys-rywalka-krolowej.html
