Winston Churchill, zapytany, który król Anglii był jego zdaniem najwybitniejszy, bez wahania odpowiadał zawsze, że Henryk II. Władca inteligentny, ambitny, zdolny do podporządkowania sobie możnowładców, równie ambitnych synów i własnej żony. Przetrwał wiele buntów i rebelii, podporządkował sobie Irlandię i Szkocję, stworzył doskonale funkcjonujące państwo. Z równie wielkim rozmachem rządził krajem, co układał sobie życie osobiste. A o kobietach jego życia do dziś krążą legendy.
Bogata Eleonora
Henryk II Plantagenet urodził się w 1133 roku. Jego ojcem był Godfryd V Plantagenet, hrabia Andegawenii, a matką Matylda, córka króla Anglii Henryka I. Przez całe swoje dzieciństwo był świadkiem, jak jego matka bezskutecznie walczyła ze swoim bratem ciotecznym Stefanem o angielski tron, którego była dziedziczką. Henryk dorastał w hrabstwie Andegawenii, i jako najstarszy syn był jego dziedzicem. W 1150 roku Henryk został księciem Normandii, a rok później – po śmierci ojca – również władcą Andegawenii, Maine i Turenii. W 1152 roku otrzymał propozycję małżeństwa od najlepszej partii ówczesnej Europy, Eleonory Akwitańskiej, niedawno rozwiedzionej z królem Ludwikiem VII. Nie pogardził ziemiami Eleonory i 18 maja 1152 roku zawarł z nią związek małżeński. Henryk stał się w tym momencie najpotężniejszym feudałem Europy. Postanowił upomnieć się o swoje dziedzictwo i w tym samym roku popłynął do Anglii, by walczyć ze Stefanem. Król Anglii, zamiast jednak prowadzić wojnę, wolał zawrzeć pokój i uczynił Henryka swoim spadkobiercą. Kiedy w umarł 1154, Henryk został koronowany na króla. Miało to miejsce 19 grudnia 1154 roku.
Eleonora była kobietą znakomicie wykształconą – potrafiła czytać, znała się na muzyce i literaturze, władała łaciną. Uwielbiała aktywności na świeżym powietrzu, jak jazdę konną i polowania. Słynęła z urody, była bardzo towarzyska, ale zarazem uparta. Edukacja Henryka również była nienaganna (król między innymi władał kilkoma językami). Miał jednak niezwykły temperament, który skutkował skłonnością do romansów, co sprawiało, że małżeństwo z Eleonorą było prawdziwą mieszanką wybuchową. Z początku stanowili dość zgodną parę. Eleonora przyznawała, że jest znacznie bardziej szczęśliwa z Henrykiem, niż była z królem Francji. Urodziła Henrykowi pięciu synów: w 1153 roku Wilhelma, w 1155 roku Henryka zwanego Młodym Królem, w 1157 roku Ryszarda Lwie Serce, w 1158 roku Gotfryda, w 1167 roku Jana bez Ziemi, oraz trzy córki: w 1156 roku Matyldę, w 1162 Eleonorę, a w 1165 roku Joannę. Eleonora była na początku dość tolerancyjna – na przykład w 1152 roku, w roku zawarcia ślubu z Henrykiem, jej świeżo poślubionemu małżonkowi urodził się nieślubny syn Gotfryd. Eleonora zgodziła się wychowywać dziecko na swoim dworze. Relacje między małżonkami popsuły się – z winy Henryka – po przyjściu na świat najmłodszego syna. Podczas wyprawy do Walii w 1165 roku król poznał bowiem piękną Rozamundę Clifford.
Piękna Rozamunda
Henryk II od zawsze było kobieciarzem, ale gdy spotkał szesnastoletnią córkę jednego ze swoich rycerzy, jego życie się odmieniło. Wokół Rozamundy, zwanej Piękną, narosło wiele mitów i legend, bezsprzecznie jednak łączyła ją z królem głęboka więź i uczucie. Ich romans trwał ponad dziesięć lat, do śmierci Rozamundy w 1176 roku. Początkowo ich związek był utrzymywany w najgłębszej tajemnicy. Niemniej Eleonora poczuła się zdecydowanie odsunięta i zdradzona, poprosiła więc w 1167 roku o możliwość powrotu do Akwitanii, na co uzyskała zgodę. Czterdziestoczteroletnia królowa, po dziesięciu ciążach (wcześniej urodziła dwie córki Ludwikowi) nie czuła się komfortowo, rywalizując z nastoletnią pięknością. Postanowiła więc, na własnych warunkach, wybrnąć z tej niezręcznej sytuacji.
Charakter relacji łączącej króla z Rozamundą stał się jawny dopiero w 1174 roku, kiedy to zniechęceni brakiem realnej władzy synowie Henryka po raz pierwszy zbuntowali się przeciwko ojcu. Ogromną rolę w buncie odegrała też Eleonora. Wściekły król poradził sobie z synami, a nieposłuszną żonę uwięził w jednym ze swoich zamków. Odtąd już zupełnie jawnie żył z Rozamundą, co spotkało się z ogólnym potępieniem. Źródła nie są zgodne co do tego, czy kochankowie mieli dzieci – niektóre podają, że doczekali się dwójki synów, inne z kolei, że byli bezdzietni. Rozamunda zmarła w 1176 roku, a z czasem coraz większą popularność zyskiwała legenda, że otruła ją sama Eleonora. Nie jest to jednak prawdą, Eleonora była bowiem w tym czasie uwięziona. Tajemnicą jest, dlaczego Rozamunda została pochowana akurat w klasztorze w Godstow, niemniej król zbudował jej piękny nagrobek, który stał się swoistą atrakcją dla angielskiej ludności. Przy posągu Rozamundy zaczęto zostawiać kwiaty i świece, jako hołd dla Prawdziwej Miłości, której stała się symbolem. W 1191 roku biskup Lincolnu, widząc raczej wizerunek kobiety upadłej niż pięknej legendy, kazał usunąć nagrobek, a szczątki Rozamundy pochować na zwykłym cmentarzu. Rozamunda była najprawdopodobniej największą miłością Henryka, a jej legenda mimo wszystko przetrwała wieki.
Królewna Alicja
Henryk nie rozpaczał długo po Rozamundzie. Wkrótce jego uwagę przykuła kolejna szesnastolatka – narzeczona jego własnego syna. Alicja była córką króla Francji Ludwika VII Młodego i jego drugiej żony Konstancji Kastylijskiej. Kiedy miała dziewięć lat, jej ojciec razem z Henrykiem II zaplanowali dla niej małżeństwo z Ryszardem. Była bardzo dobrą partią jako dziedziczka hrabstwaVexin, rejonu strategicznego zarówno dla Francji, jak i Anglii. W tym samym roku została wysłana do Anglii, gdzie wychowywała się na angielskim dworze, oczekując na zawarcie małżeństwa. Po śmierci Rozamundy król szukał pocieszenia w żalu i zainteresował się wtedy piękną, francuską wychowanicą. Nie przejmując się zupełnie złamaniem traktatu z Francją ani uczuciami Ryszarda, Henryk po prostu „ukradł” Alicję i uczynił ją swoją kochanką. Nic się nie liczyło, gdy w grę wchodziła młoda i piękna kobieta. Rok później romans ten stał się międzynarodowym skandalem, do tego stopnia, że Henryk rozważał nawet rozwód z Eleonorą, aby móc poślubić Alicję. Reputacja Alicji była całkowicie zrujnowana. Król Francji odkrył, że jego córka sypia z ojcem swojego narzeczonego, zamiast poślubić jego syna i być może w przyszłości zostać królową. Wpadł we wściekłość. Skandalem zainteresował się sam papież Aleksander III, i poprzez swojego kardynała groził nałożeniem ekskomuniki na ziemie angielskie na kontynencie, jeśli Henryk nie doprowadzi do małżeństwa Alicji z Ryszardem, zgodnie z postanowieniami umowy. Ostatecznie Ludwik zażądał powrotu córki do Francji. Henryk uspokajał sytuację, obiecywał rychłe małżeństwo, daty ślubu jednak nigdy nie wyznaczył. Zaczęły pojawiać się plotki, że Alicja nawet urodziła mu dziecko. W 1189 roku Henryk obiecał Filipowi, bratu Alicji i nowemu królowi Francji, że Ryszard ją poślubi, gdy tylko wróci z krucjaty do Ziemi Świętej. Planom tym przeszkodziła śmierć Henryka 6 lipca 1189 roku. Nowy król Anglii, Ryszard Lwie Serce, odmówił jednak stanowczo poślubienia Alicji i rozwiązał zawartą umowę. Alicja w 1195 roku powróciła do Francji, gdzie ostatecznie poślubiła Wilhelma Talvasa, hrabiego Ponthieu, i miała z nim troje dzieci. Nie jest znana dokładna data jej śmierci.
Eleonora przeżyła swojego męża o piętnaście lat. Po śmierci Rozamundy małżonkowie pogodzili się, a w 1184 roku Eleonora wróciła do Anglii. Henryk wciąż jej nie ufał – miała znacznie mniej swobody i nadal była pod nadzorem, ale zaczęła stopniowo pomagać w rządzeniu państwem. Po śmierci Henryka rządziła Anglią w imieniu Ryszarda, dożyła nawet objęcia tronu przez Jana bez Ziemi. Była jedną z najważniejszych i najbardziej wpływowych kobiet epoki. Zmarła w 1204 roku i została pochowana w opactwie Fontevraud obok swojego męża Henryka i ukochanego syna Ryszarda.
